Go koronadilli loahpahii buot eamiálbmot deaivvademiid, de šattai aktivisttas Petra Laitis fáhkkestaga hui buorre dilli.
Dán áiggi geavahii son de ráhkadišgoahtit lávlaga mainna beasai váldit vuosttaš lávkii sámi musihkkamáilbmái.
– Mun lean mánnávuođa rájes iešguđetge musihkkaprošeavttain leamašan fárus, muhto in lean goassege sámi servodagas almmuhan musihka.
Petra mieđiha ahte sutnje lei máŋga jagi politihkka leamašan deháleamos, ja veaháš dego mannan musihka ja kulturbarggu ovdii.
Ovttasbarggus inuihtta DJ:in DJ Uyarakq (Aqqalu Berthelsen) riegádii ge lávlla «Ále eastte mu dánsumis» man sáhttá čilget dego ráhkisvuođareive sámi feastakultuvrii.
– Sámefeasttain lea hui máŋggabealat mearkkašupmi sámi servodagas, dat ii leat dušše festen, čilge Petra.
Petra čilge viidáseabbo ahte lávlagis lea maid nubbi eambbo persovnnalaš mearkkašupmi.
– Feasttain gos sámit leat eanetlogus lea áibbas earálágan vuoigŋa ja friddjavuohta, mis ii leat šat mihkkege mas ballat. Mun háliidin dán friddjavuođa dovddu govvet ja čájehit ahte dát idja lea sámiide ráhkaduvvon. Máŋgii go mun finan idjaklubbain olggobeale Sámi, de ii leat leamašan vuogas omd. coggat gávtti.
– Dá lea maid leat váillahan Sámis
Guovdageaidnu bárdni Mikael Hætta lea muhtin gii čuovvu mielde musihkkamáilmmi.
Su mielas lea sámi musihkkamáilbmi hui miellagiddevaš odne.
– Dál leat ihtán olu ođđa sámi artisttat geat bohtet ođđa ja somás jietnagovain ja šaddá ge miellagiddevaš oaidnit movt sámi musihka ovdánahttá.
Okta lávlla mii lea ge leamašan mearkkašahtti Mikaelii lea «Ále eastte mu dánsumis».
– Mun isken iežan «Stats for Spotify» go jurddašin ahte lean guldalan lávlaga olu, ja čájehuvvui ahte dat lea mu buot eanemus čuojahuvvon lávlla maŋemuš njealji vahkkus.
Mikael muitala ahte gulai lávlaga vuosttaš geardde Sápmi Pride doaluin Ohcejogas.
– Dat lei albma sámefeasta gos ledje gávttehasat dánsumin ja stemninga lei maid buorre, ja go gulan lávlaga de maiddai govahalan dien birrasa.
Mikaela mielas lea lávlla juoga maid leat váillahan Sámis, ja čilge ahte lávlla lea albma sámi «banger».
– Dat lea hui somá go lávlagat maidda sáhttá dánsut maid ilbmet sámis. Dás han lea maid hui hearvás teaksta dasa lassin, ja Aqqalu lea čeahppi ráhkadit beatsaid ja dan son duođašta ge dáinna šuoŋain, dadjá Mikael.
Dánsun lea deháleamos
Go šaddá sáhka sápmelaččaid dánsunattáldagaid birra de bohkosa Petra.
Daddjo oainnat sámiid gaskkas ahte erenomážit davvisápmelaččat leat čuorbbit dánsut.
Muhto Petra ii bisan jurdilit ge ovdal vástiida ahte son goit jobe máhttá dánsut.
– Mun dieđan ahte dánsun lea ášši mii veaháš juohkása sámi, máttasámiin han lea dánsunkultuvra mii lea hui oidnosis omd. Johkamohke márkaniin. Vaikko Suomabeale ii leat dát gávdnamis, de gávdno mu mielas dáppe lihkká hui nanu dánsunkultuvra festeme oktavuođas.
Petra čilge ahte sutnje lea dánsun hirbmat dehálaš oassi festemis.
– Mun liikon ahte feasttain sáhttá sihke politihkket ja ságastallat muhto ii dat leat feasta jus doppe ii leat dánsun.
Ja go jearrat Petras ahte sáhttit go vuordit eambbo musihka sus boahtteáiggis de gal lea vástadus čielggas.
– Jo, dan gal sáhttibehtet!
Petra čilgesta ahte goas daid beassá almmuhit lea koronadili duohken.
– Go Helssegis orun ja DJa lea Anáris de ferten árvvoštallat lea go dorvvolaš munnje vuolgit Sápmái, ja lea go riska ahte virus njoammu mu dihte.
– Muhto mus leat gal máŋga bihttá dás boađi boađi ja lea dušše das gitta goas beasan vuolgit davás gárvet daid, loahpaha Petra.
