Mii leat jođus Snihkkárnjárgii Porsáŋggus, Leavnnja olggobealde, Ánne Káre geasseorohatguvlui. Son lea bagadallan juste gokko geasseviessu lea, muhto juste ovdal go mii leat Leavnnjas, riŋgesta Ánne Káre.
Son muitala ahte lea aiddo fal Leavnnjas ristáhčis luhtte lonuheame juvllaid biillas.
Mercedes Sprinter
Nu movt buot sápmelaččat, de lea Ánne Káre ge dakkár; fáhkka dáppe ja čalbmeravkaleamis fas duoppe – diibmu ii stivre nu movt gávpoteallimis dahká.
Son sádde čujuhusa ja nu mii deaivat su ristáhči deahkkafitnodahkii. Ánne Káre čuččoda viesu olggobealde ja seavvá boahtit vissui.
– Boađe han vissui! Moai vurde mu risteatni luhtte dassái biila gárvána, dadjala son.
Ánne Káres leat ollu fuolkkit, ristváhnemat ja verddet Leavnnjas.
Dál lei ristáhčiin šiehttan lonuhit juvllaid su stuora Mercedes Sprinter biillas. Muđui áigu apotehkas fitnat oastime dálkasiid bohccuide.
Son lea ráhkkaneame čakčabargguide.
Nubbi ruoktu
Leavdnja lea lahka Snihkkárnjárgga, ja deike lea dušše vuojistit jus leat earánat. Ánne Káre dovdá iežas oahpisin dán báikái.
Mánáidskuvlaáigodagas lávii čavččaid skuvllas Leavnnjas, ja muhtomin Billávuonas maid. Snihkkárnjárga lea Ánne Káre nubbi ruoktu.
Doppe gos eallu lea, doppe lea son ge iežas olbmuiguin orron.
Áhččerohkis ledje ollu oahppásat buot dáin guovlluin, Snihkkárnjárggas Leaibevutnii, ja nu sii šadde ge maid Ánne Káre oahppásat.
Čakčabarggut
Biila gárvána ja nu mii doamihit vuoddját ovdal go apotehka gidde. Ánne Káre vuoddjá áhččerohki stuora biillain masa čáhket vuoján ja eará anolaš diŋggat maidda lea dárbu boazodoalus.
Biillas goarju Ánne Káre boazobeana, Guvge.
Ovdalgo vuoddját, luoitila son Guvgge olggos, ja fas sisa biilii. Beana fertii maid iežas earániid gálgat álggos. Dasto mii vuoddját apotehkii viežžat dálkasiid.
Loga maid: Amerihkániehku
Čakčabargguide ferte maid ráhkkanit, ja dá lea okta oassin das.
Guokte jagi áigi čađahii Ánne Káre dálkkaskurssa vai ieš beassá dálkasiid addit bohccuide. Sus leat ge ollu ráhkkaneamit ja barggut dál.
Áiddiid ferte divvut, muhto ii sáhte álgit ovdal njealjejuvllaga oažžu ortnegii. Dan áigu vilbealle ja siidaguoibmi divuhit.
Ánne Káres lea eará dilálašvuohta dál. Ovdal lávii ovttasbargat áhčiin ja áhčči lei hoavda. Dál ferte buot ieš jurddašit ja ordnet.
Áhčči ja áddjá ovdagovvan
Mii ollet geassevissui Snihkkárnjárgii ja Ánne Káre ohcala muorrapálla man bidjá biilla vuostá vai njealjejuvllagiin beassá biilii.
Son lea álo liikon garra bargguide. Son muitala mánnávuođa birra ja movt dalle juo oinnii masá liiko. Mánnán lávejedje barggánis dievdoolbmot su ovdagovat. Son muittaša áhči ja ádjá, movt soai láviiga movttiidahttit su mánnán. Jus guolganamahusaid dahje mearkkaid dovddai áldduin, de oaččui iežas merkii daid misiid.
Loga maid: Skealbmanieidda geaidnu duodjemáilbmái
– Mun lávejin maid álo mielde geaseheame sádduid ja gilvit daid áideguoraide vai muohta suddá jođánit. Láviimet maid áiddiid divodit, oaggut ja nu ain. Son boagusta go muitá eará suohtas muittu.
– Álo go leimme áhčiin áiddiid divvume, de lávii mu sihtat vázzit daid alla rámaid go ieš ii duostan. Son lávii allodagain ballat.
Áhčči dajai álo «ahte boazu ii dovdda leat go don nissonolmmoš vai dievdoolmmoš».
Ánne Káre Anti
Ollu rievdan
Geasseviessu Snihkkárnjárggas lea stuoris. Ánne Káre áddjá huksii viesu. Okte lávii viessu dievva, dál lea guoros.
Ánne Káre čohkkáda soffás, jugada gáfe.
Son muittaša dalle go buohkat orro gesiid ja čavččaid Snihkkárnjárggas; áhkku, áddjá, áhčči, unnaoappáš ja ieš.
Ollu lea rievdan.
– Dál letne dušše mun ja oabbá dáppe, dahje eanaš mun akto dál go oabbá lea irggi gávdnan Ruoŧas.
Mánnávuođa ruovttu oastán
Ánne Káre bohkosa go namuha oappás eará báikái livžžihan. Ánne Káre lea jođán bohkosit ja nárrideapmi orro lokteme miela.
Son muitala oappás birra, Ine Márjjá, gii lea guokte jagi nuorat ja lea orron Álttás maŋemus jagiid. Dál leaba oappáš guovttos Kárášjoga mánnávuođaviesu oastán fárrolaga.
Viimmát orruba ovttas, eaba ge goabbat sajis.
– Munno mánnávuođaviessu lea nu vuogas boazodollui. Lea lahka máđijaid ja heive nu bures.
Guvge lahkona Ánne Káre ja viggá buorrestit. Ánne Káre šiggu dan eret ja boagusta:
– Huff. Dat lea álo nu stoahkkái, galgá álo oidnosis ja hoavridit. Muhto lea gal hui buorre go mus lea muhtin geas vára váldit.
Plánat rivde
Muhtun jagiid dás ovdal lei eallin veahá eará. Ánne Káre lei ráhkkanan skuvllaid vázzit, ja ledje plánat gazzat oahpu.
Son lei ohcan skuvllaide ja vuordime vástádusaid gosa beassá sisa. Muhto ovdal go vástádusat ollejedje boahtit, de jearai su áhčči ahte ii go sáhte veahkehit boazodoaluin, jagi goit.
Ánne Káre jurdilii ahte studeret gal olle vaikko goas, ja nu mieđai áhči plánaide veahkehit doaluin.
– Gal dat leat oba máŋga 40-jahkásačča geat studerejit, nu ahte ii dahkan maidege maŋidit, jurddašin mun.
Ánne Káre šattai boazodoallooahpahallin áhčis luhtte seamma čavčča. Áhčiin de ovttasbarggaiga ja buot orui manname bures.
Dalle go buot bisánii
Go giđđa šattai, lei áigi johtit fas geasseorohahkii. Ánne Káre lei áhčis mielde johtime, muhto fertii vulos vuoddját skuhtera divuhit.
Vuorddidettiin áiggui konfirmašuvnnain vel fitnat Kárášjogas. Son áiggui fas duoddarii go skuhtera lei divvon.
Go lei oambeali fárus čiŋadan ja vuolgigoahtime, riŋgii telefovdna. Su áhči oambealli jearrá maid son lea, ja jearrala vel ahte ii go sáhte boahtit dearvvašvuođaguovddážii.
Ánne Káre muitala rašes jienain. Buot orru ain nu aiddo geavvan.
– Moadde diimmu ovdal leimme oambeliin Seaking-helikoptera oaidnán girdime. Go telefovdna čuojai, de áddejin ahte lei helikoptera birra sáhka, dadjá son joatká:
– Jurddašin ahte áhččái lea geavvan juoga. In mun jáhkkán gal ahte áhčči lea jápmán, jáhkken ahte lei buohccán. Son ii láven háliidit akto leat duoddaris, son han balai buohccámis.
Go de muitaledje – visot bisánii, buot čáhpodii. In muitte nu ollu movt geavai, muhto buot orui dego bisáneame.
Ánne Káre Anti
Son muitá go ambulánsabargi dollestii su ja njávkkastii. Dalle ipmirdii, dál boahtá jápmasága gullat.
– Ja go de muitaledje – visot bisánii, buot čáhpodii. In muitte nu ollu movt geavai, muhto buot orui dego bisáneame.
Ánne Káre láve jurddašit ahte juohke ášši geavvá man nu dihte.
Go su áhčči jearai veahki boazodoaluin, de lei oaivvilduvvon nu; dás son galgá leat, dás gos odne čohkká, dan maid odne bargá.
Das rájes go Ánne Káre áhčči eretvádjolii, lea son bidjan buot návccaid boazodollui. Son ii čiegat ahte lea hástaleaddji dilli sus, muhto viggá jurddašit buriid beliid.
Sus leat ollu veahkit ja verddet geat dorjot su.
Oarbbisin báhcán
2019 giđa ii lean vuosttaš geardde go Ánne Káre váhnema massii. Fargga 13 jagi dás ovdal, go son lei 9-jahkásaš, bázii son eatnis haga.
Son muittaša man ealas su eadni lávii. Eatnis birra gullui álo reaškkas ja son lei hui movttegis olmmoš, sullii seamma luondu go Ánne Káres maid.
Muhto eallin ii lean álo álki, ja Ánne Káre eadni buohccái.Maŋemus jagiid buohccái su eadni ja oaččui bipolar silolaš dávdda. Dat áigodat in lean somá.
Muhto Ánne Káre láve ieš muittašit fiinna áiggiid ovttas etniin.
– Okte vulggiimet Supmii vuojašit – eadni, mun, oabbá ja viellja. Mun ledjen sullii 6-jahkásaš. Lei bahkka geassebeaivi. Buot láset ledje rabas, ja biegga biekkastii biilla sisa. Musihkka lei alimus jiena alde, ja mii buohkat lávlluimet oktii njálmmiid!
Garra biras
Su mielas lea dehálaš leat rabas sihke dovdduid ja miela birra. Ja dan birra ahte eadni sorbmii iežas dávdda dihte.
Boazodoallobirrasis sáhttá leat hástaleaddji rahpasit hupmat. Biras sáhttá dan mađe garas, ja dievdoolbmot eai ges leat seamma rahpasat dovdduiguin go nissonolbmot.
Ánne Káre mieđiha ahte son ferte leat eambbo garas, muhto dat lea maid okta birgenvuohki.
Su áhčči dajai álo ahte boazu ii dovdda leat go don nissonolmmoš vai dievdoolmmoš. Ánne Káre áddjá fas lávii lohkat “ii boazu čuovo láikki”.
– Mun in soaitte nu gievra go dievdoolmmoš sáhttá leat, muđui gal birgen, nu movt dievdoolmmoš. Boarráset geardi vuordá gal unnit nissonolbmuin, muhto boazu gal aŋkke ii beroš.
– Áiggit rivdet. Ovdal lávii olles bearaš duoddaris ja buohkaide lei bargu. Ja nubbe diŋga vel, movt livččii dievdoolmmoš birget? Nissonolmmoš han ordne buot. Muhto nu guhká go muhtun lea guođoheame, de lea buorre, leaš dál nissonolmmoš vai dievdu.
Eará vuoruheamit
Su eallin lea boazodoallu dál. Ollu lea rievdan maŋemus guovtti jagis. Dál ii sáhte šat vuoruhit juohke feastta ja nuorravuođaeallima eallit seamma ládje go ovdal.
Su mielas festen ii aŋkke geasut nu movt ovdal lávii.
Ekonomalaččat ferte maid jurddašit, ja son namuha ge erenoamáš goavvejagi boazodoalus mii lei ovddit dálvvi.
– Jus livččiimet heaittihan doalu dalle go áhčči jámii, de eai livčče mu maŋisboahttit beassan vásihit dan seamma maid mii leat beassan; erenoamáš muittuid mánnávuođas giđđajohtimis, mearkumis, geasseorohagas, gárddástallamis.
– Mun háliidan dán ovddasvástádusa ja áiggun seailluhit min árbevirolaš boazodoallomáhtu viidáseappot. Mun háliidan doalahit min soga árbevieru.
Boahtte buolva
Boahtteáigái lea liikká čadnon eambbo eahpesihkarvuohta. Ánne Káre ballá movt šaddá sisabahkkemiid dáfus. Son sávvá ja jáhkká gal ahte lea manname buoret guvlui.
Su mielas lea nu dehálaš ahte árbevirolaš máhttu boazodoalus seailu vai boahtte buolva beasašii joatkit.
– Ledjen hui garas dan nalde ahte min doallu ii galgga nohkat go áhčči jámii. Sáhttet dieđusge leat heajos oasit boazodoalus, muhto leat nu ollu eambbo fiinna oasit.Daid háliidivčče son iežas mánáid maid beassat vásihit.
