Sámegillii: Š
Go boahtá gaming-latnjii, de lea dat áibbas earálágan go eará luohkkálanjat. Dáppe lea seavdnjat, ja seavdnjadasas čuvgejit dihtorat olu ámadajuid. Gullojit gohččumat addojuvvome vuollegis jienain ja buohkat guvlet iežaset šearpmaide.
Dovdo bures ahte konsentrašuvdna lea bajimusas. Ja nu maid ohppiid mielladilli.
Go Guovdageainnus álggahuvvui dát fálaldat, lei dušše guovtti eará skuvllas dakkár, muhto dál leat eanet skuvllat čuovvolan.
20 oahppi leat válljen gaming Guovdageainnus danne go dat lea somá ja dannego oahppu addá buriid bargovejolašvuođaid boahtteáiggis.
– Miellagiddevaš!
Mii ságastallat golmmain ohppiin. Edvin André Hætta Gaup (16) vázzá valáštallanlinjjá, ja Márjá Lina Buljo Eira (17) ja Benjamin Turi (17) vázziba lohkangelbbolašvuođalinjjá mas E-sporta lea prográmmafágan.
Buot golmmas liikojit dán fágii hirbmat bures.
- Bircočuoggá 6! Dát lea miellagiddevaš, somá ja kula, muitalit sii movttegit ja oktii njálmmiid.
Manne nu lea, dasa leat sis iešguhtetge oaivilat.
– Álggos orui dušše somá, ja mun gii in lean goasse ovdal speallan, háliidin oahppat. Dál lean oahppan ja lean oalát darvánan dasa, lohká Márjá Lina ja lasiha:
– Dat han lea vel hui buorre kombo teorehtalaš fágaiguin ja lášmmohallamiin.
Benjamin lea ges álo speallan.
– Mun liikon dihtorspealuide ja lea guhkes hárjáneapmi daiguin. Mun lean maid oahppan olu ođđasiid, ja anán iežan oalle mihá čeahpes gamerin, mojohallá son.
Loga maid: TikTok-revolušuvdna
Edvin lea nuoramus, muhto ii hujumus gal.
– Mun ráhkistan gamet, ja áiggun šaddat buoremus Counter-Strike spealus. Lean vásihan ahte dáppe lea buorre biras ja čeahpes oahpaheaddjit, ja mii leat beassan olu oahppat. Ja dát han lea juste mas mun beroštan, lohká son.
Buktá vejolašvuođaid
Buohkat leat ovttaoaivilis das ahte dákkár oahppu buktá vejolašvuođaid. Sáhttá leat buorre go hárjána dihtorspealuide.
Dál dárbbašuvvo dihtormáhttu, ovdamearkka dihte suodjalusas.
– Vuosttamus niehku lea eallinláibbi háhkat dihtorspeallamis. Máŋggat Norgga nuorat leat bures birgen riikkaidgaskasaččat, ja easkkaládje šattai 17-jahkásaš miljonearan go vuittii Fortnites iežas luohkás, lohká Edvin ja joatká:
– Muhto vaikko nu guhkás ii olát ge, de lea goit ávkkálaš oahppat. Sáhttá barggu oažžut programmerejeaddjin dahje eará datateknologiijas.
Márjá Lina lea áidna gii ii oainne alcces boahtteáiggi dás. Su mielas lea gal buorre oahppu ja vásáhus, muhto ii jáhke iežas bargat dán suorggis boahtteáiggis.
Loga maid: Amerihkániehku
– Dat maid mun oahpan ja oaččun ávkin, leat ovttasbargomáhttu, gulahallanmáhttu ja máhttu jođánit dahkat mearrádusaid.
– Dat lea buorre jođihangelbbolašvuohta mas sihkkarit oaččun ávkki boahtteáiggis, mojohallá Márjá Lina.
Nieidamagnehta
Lea vel juoga mas sii buohkat leat ovttaoaivilis. E-sportafága lea somá ja kula, muhto dat ovddida maid sosiála ovttasdoaibmama.
Lea álki oažžut oktavuođa earáiguin, sihke luohkkálanjas, muhto maiddái neahtas, dadjá Márjá Lina.
– Juo, diesa lean ovttaoaivilis, dadjala Benjamin.
– Álkit geasuhit nieiddaid?
– Juo ..., muhto ii soaitte dat mii geasuha, fanahallá son.
Nuoramus olmmái, Edvin, mojohallá hirbmosit ja joatká:
– Eeh, in dieđe, muhto juo, dákkár nerdat go mii, leat oalle bivnnuhat dán áigge. Muhto mun hal ledjen ovdalaččas juo nieidamagnehta, boagusta son, ja oažžu buohkaid reaškit.
Ii dušše speallan
Ollugat jurddašit ahte diekkár skuvlafálaldagas ii leat eará go dihtorspeallan, gaming, ja dihtorii guovlan, muhto nu ii leat.
E-sporta lea fága man namma juo muitala ahte das deattuhuvvo gaming, muhto ii dušše speallama dihte.
– Dat geat válljejit e-sportta prográmmafágan galget earret eará fokuseret ovttasbarggu, ovttasdoaibmama ja kommunikašuvnna, mat leat deaŧalaš iešvuođat fágas, ja maid oahppit dárbbašit jus galget ovdánit e-sportta dáfus, muitala fágaoahpaheaddji Jørn Inge Eira.
Sii geat vázzet oahppospesialiserema Joa1 ja Joa2 ja valáštallanlinjjá Joa1, sáhttet válljet e-sportta prográmmafágan.
– E-sportafágas lea maid teoriijaoahppu dearvvašvuođa, rumašlaš hárjehallama, borramušaid ja bibmosa birra, ja dasa lassin lea sis fysalaš aktivitehta ja doaimmat, lasiha Jørn Inge.
Bargovejolašvuođat
Dasto leat ollugat moaitevaččat, maiddái váhnemiid gaskkas. Makkár ávki jur diekkár oahpus lea viidáset eallimii?
_ Dat lea hui deaŧalaš gažaldat ságastallat, ja vai lihkostuvašeimmet, de lea hui deaŧalaš oažžut váhnemiid iežamet beallái, lohká Jørn Inge.
Dál leat nu gohčoduvvon gamerat oalle bivnnuhat bargomárkaniin, gos gáibiduvvo eanet ja eanet teknologiija. Dat lea buorre hárjáneapmi čájehit CV bokte, go barggu ohcagoahtá, oaivvilda son.
– Ohppiin geain lea dihtorspeallan CV:s leat juo lunddolaččat ovdánan gulahallan- ja ovttasbargonávccat, ja decision taking-hárjáneapmi; ja máhttu jurddašit olggobealde dábálašvuođa lea juoga maid oahppá gamingas.
– Erenoamážit suodjalusa, márkanfievrredeami ja teknologiija bealis jearahit diekkár máhtu. Diekkár oahppu lea maid ovdamunnin olu jođiheaddjevirggiin, loahpaha Jørn Inge.
