Sohkaršohkka-doaimmahus čađahii iskosa gos gávnnahedje ahte sámi nuorat eai guldalan sin rádioprográmma, muhto baicca sin váhnemat dahke dan.

Sii gávnnahedje ahte nuorat muđui guldalit unnán rádio.

– Nu mearrideimmet sirdit iežamet nuoraidfálaldaga oalát TikTokii ja Instagrammii, dadjá Xia Katariina Torikka, dahje Evá Elle Ritvá Xia Káhtariinná (22).

Ráhkadit suohtas filmmaid

Áŋŋelaš Xia Katariina lea okta njealji nuoras ođđa Sohkaršohkka-doaimmahusas. Earát leat heahttálaš Britt-Inger Ruotsala (21), anárlaš Sáárákáisá Seurujärvi (20) ja avvillaš Ida Johanne Grønmo (20).

Dan sadjái go rádio buvttadit, de baicca hutket ja ráhkadit sii suohtas ja oanehis filmmažiid TikTokas ja Instagrammas. Sámegiella dahje sámi geahččanguovlu leat dávjá vuolggasadjin.

Xia lea muđui maid ođasdoaimmaheaddji Yle Sámis. Britt-Inger, Sáárákáisá ja Ida barget ges dušše Sohkaršohkain ja sosiála mediaiguin.

– Dutnje gii barggat ođđasiiguin maid, dáidá TikTok leat buot suohttaseamos oassin iežat barggus?            

Xia Katariina reaškkiha.

– Vaikko ođđasat leat veaháš eará suorgi ja maiddái somá, de ferten gal mieđihit, jo, nu lea gal. Sohkaršohkka láve veaháš dego boddun mu eará doaimmain, lohká son.

Begge gáktefilmmain

TikTokas lea ge ulbmil guoimmuhit earáid oanehis filmmažiiguin, leaš dál suohttasiiguin, áđđestallamiiguin, dánsumiin ja lávlumiin – mii soaitá ge dahkat áppa nu beakkánin.

– Treanddat čuožžilit ja nu ráhkadit oallugat seamma sisdoalu dušše ođđa hámis. Buohkain lea vejolašvuohta olahit olu gehččiid jus veahá lihkku, dadjá Ida Johanne Grønmo.

Loga maid: Amerihkániehku

Vuosttaš TikTok-filbma man Sohkaršohkka almmuhii sosiála mediain, lei gáktefilmmaš nu gohčoduvvon transitionhámis.

Sii máhkaš molso gávttiid árgabeaidilálašvuođas headjadoaluide, ja dasto loahpahedje feastagávttiin čájehan dihte gávttiid máŋggabealatvuođaid ja atnusajiid.

Geahča sin gáktefilmmaža dás:

@ylesohkarsohkka Ná mii čiŋadit sierra dilálašvuođaide! This is how we dress our Sámi national dresses for different situations! #fyp #sohkaršohkka #sápmi #indigenous ♬ Figure It Out - Blu DeTiger

Filbma šattai oalle sukseassa, vuosttažettiin Instagrammas.

– Mii eat lean vuordán diekkár responssa, dan gal eat lean! Mu dieđuid mielde lea filbma gehččon badjel 75 000 geardde oktiibuot buot arenain, lohká Ida.

Bahá darvánit TikTokii

Ida lea dat guhte sis dáidá leat áŋgireamos TikTokár ja gii eanemusat jurddaša dan birra. Son studere davvisámegiela Oulu universitehtas, ja mieđiha ahte dávjá ribaha fielladit TikTok-máilbmái dan sadjái go skuvlabargguid bargat.

– Mun láven ribahit space out muhtumin. Muhto dat han lea veahá lohpi go TikTok lea dienasbargu, ii bat leat? boagusta son.

– Golahat go beare olu áiggi TikTokii iežat mielas?           

– Jo, menddo olu! Dasa gal sáhttá darvánit. Juohke beaivvi golahan unnimusat diimmu dasa, muhto dávjá vel moadde diimmu ge.

Loga maid: E-sporta lea somá ja kula!

– TikTok doaibmá nu ahte oainnát álo sullasaš sisdoalu maid leat ovdal geahččan ja liikon, ja dainna lágiin it máša guođđit áppa. Mun in geavat eará áppaid lahkage seamma olu go TikTok.

Geahča TikTok-filmmaža mas Ida neaktá buot rollaid:

@ylesohkarsohkka Vánhemat eai oro áddemin meme kultuvrra ????‍♀️ #meme #parents #sápmi #sohkaršohkka #indigenous @idagronmo ♬ original sound - ylesohkaršohkka

Nuorat eai ohcal sámi fálaldagaid

Vaikko lei ártet heaitit rádiosáddagiiguin, de jáhkká ges Xia Katariina Sohkaršohkka-doaimmahusa riekta válljen. Dál sii olahit sámi nuoraid, ja maiddái olu dobbelii ge.

– Mii juogo sámástit ja tekstet suomagillii dahje nuppe ládje, ja eará háviid fas lasihit sámegielteavsttaid jus TikTok-filbma lea eŋgelasgillii, dadjá son joatká:

– Min ulbmil lea maiddái olahit sámiid geat eai sámás, ja sii leat ge maid stuora joavku.

– Ii bat YLE Sámi nuoraidfálaldagain obbalaččat gullo unnit sámegiella dál go eai šat leat rádiosáddagat?

– Jo, dan gal dahká. Dat lea vahát. Muhto min iskamis čájehuvvui ahte sámi nuorat eai vuosttažettiin oza mediafálaldagaid sámegillii. Sii ohcet buriid buvttademiid ja sisdoalu, beroškeahttá gielas. Dan šaddat mii váldit vuhtii.

– Leat liikká ain álggogeahčen dán ođasmahttimis. Mii árvvoštallat ovdamearkka dihte podcast ja sullasaš diŋggaid maid álggahit, dadjá Xia Katariina.

Movt lihkostuvvat TikTokas?

TikTokas leat oallugat geat geahččalit olahit fuomášumi. Amerihkká nuora guovttos Charli D'Amelio ja Addison Rae leaba dovdosepmosat doppe.

Soai eanas almmuheaba dánsunvideoid ja leaba ge olahan buot eanemus čuovvuid dássážii.

Dán dihte oažžuba maiddái olu fálaldagaid ja vejolašvuođaid dinet miljovnnaid.

– Eatnasiidda lea realisttalaš dušše olahit veaháš fuomášumi ja dasto fas vajálduvvot. Muhto olu lea lihku ja algoritmmaid duohken. Du filbma šaddá almmolaš feeda bokte ihtit jus ollugiid áiggut olahit, dadjá Ida.

Son lea ieš muhtun gerddiid dan nagodan. Eará háviid fas lea iežas mielas ráhkadan buriid filmmažiid maiguin ii olahan dađi dobbelii.

- Muhtumin in obage ádde maid TikTok algoritmmat ohcet! TikTokas sáhttet leat veaháš mirkkolaš váikkuhusat duollet dálle go nie geasuha.

– Leaš oaidnit movt áppa ovdána. In dieđe lea go bistevaš vai jávká go seamma jođánit go bođii, loahpaha Ida.